Nỗ lực bảo đảm nguồn máu hiếm cứu người

QĐND - Thời gian qua, tình trạng thiếu hụt nguồn máu hiếm đã gây nên nhiều khó khăn trong công tác cứu chữa và điều trị cho bệnh nhân tại các bệnh viện phía Nam. Để giải quyết thực trạng trên, các bệnh viện, trung tâm y tế và các tổ chức xã hội đã có nhiều cố gắng, nỗ lực nhằm bảo đảm nguồn máu hiếm cho các hoạt động khám chữa bệnh...

Nhu cầu máu hiếm ngày càng tăng

Hiện nay, tình trạng thiếu hụt nhóm máu hiếm (O-, B-, A-, AB-) đang diễn ra tương đối phổ biến ở nhiều bệnh viện phía Nam. Nguyên nhân là do nhu cầu sử dụng máu tăng cao, số lượng người có nhóm máu hiếm rất ít và lượng máu dự trữ không đủ phục vụ cho việc điều trị. Theo thống kê của Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP Hồ Chí Minh, mỗi năm nhu cầu điều trị của bệnh nhân máu hiếm tăng khoảng 20%. Trong khi đó, số người thuộc nhóm máu hiếm sẵn sàng hiến máu lại tăng không đáng kể. Trung bình, trong 10.000 người mới có từ 4-7 người có máu hiếm, nhưng 50% trong số đó không nằm trong độ tuổi cho máu; số còn lại do điều kiện sức khỏe không thể cho hoặc chính bản thân họ cũng không biết mình có máu hiếm. Các bệnh nhân thuộc nhóm máu hiếm có khả năng gặp rủi ro cao hơn, bởi khi họ cần phải truyền máu khẩn cấp nhưng không phải lúc nào cơ sở y tế cũng có sẵn nhóm máu hiếm đó.

Học viên Trường Sĩ quan Kỹ thuật Quân sự (Trường Đại học Trần Đại Nghĩa) hiến máu tình nguyện. 

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Hoàng Oanh, Phó giám đốc Trung tâm truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết: Là bệnh viện thuộc tuyến Trung ương, phụ trách cả khu vực phía Nam nên phần lớn những trường hợp bệnh nhân bệnh nặng máu hiếm ở tuyến tỉnh thì đều chuyển về đây. Tại bệnh viện lúc nào cũng duy trì 15-20 đơn vị máu hiếm để dự trữ trong những trường hợp này. Những trường hợp bình thường cần 2-3 đơn vị, còn những trường hợp phẫu thuật tim thì cần nhiều hơn, có khi đến 10 đơn vị. Thời gian qua, có một số trường hợp bệnh nhân có máu hiếm phẫu thuật tim cần truyền trên 10 đơn vị khiến trung tâm rất khó khăn. 

Ngoài Bệnh viện Chợ Rẫy, các bệnh viện khác như Từ Dũ, Hùng Vương, Nhân dân 115, Pháp-Việt tại TP Hồ Chí Minh và ở các tỉnh khác cũng gặp nhiều khó khăn khi gặp các trường hợp bệnh nhân mang máu hiếm vào điều trị. Theo thống kê của Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP Hồ Chí Minh, hầu như tuần nào ngân hàng máu của bệnh viện cũng nhận được yêu cầu máu hiếm từ các bệnh viện trong thành phố. Nếu lượng máu trong kho lạnh dự trữ không đủ, hoặc có nhiều đề xuất cùng lúc thì buộc phải huy động từ câu lạc bộ (CLB) máu hiếm. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng huy động được người hiến máu từ các Câu lạc bộ (CLB), đặc biệt là trong tình huống cần số lượng máu lớn. 

Phát triển nguồn máu hiếm

Hiện tại, Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP Hồ Chí Minh là đơn vị tiên phong trong cả nước thực hiện và cấp phát hồng cầu đông lạnh cho nhiều bệnh viện. Thay vì chỉ bảo quản được tối đa 42 ngày như trước kia, máu hiếm có thể lưu trữ, bảo quản hồng cầu đông lạnh đến 10 năm, giúp những bệnh nhân có nhóm máu hiếm trong những tình huống cấp cứu khẩn cấp. Tuy nhiên, không nhiều người bệnh có điều kiện sử dụng hoặc chỉ dùng máu này trong những trường hợp hết sức khẩn cấp bởi chi phí khá lớn. Bác sĩ Phù Chí Dũng, Giám đốc Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP Hồ Chí Minh, cho biết: Hiện nay phương pháp hồng cầu lắng đông lạnh của bệnh viện chưa có trong danh mục của Bộ Y tế, do đó, bệnh viện chúng tôi cũng đã đề xuất Bộ Y tế đưa vào trong danh mục. Nếu có trong danh mục thì bảo hiểm sẽ xem xét để tính tiền cho phí hỗ trợ cho người bệnh.

Chị Phan Nguyễn Ngọc Trâm-người có nhóm máu hiếm-tình nguyện hiến máu tại Trung tâm truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy. 

Để bảo đảm đầy đủ nguồn máu hiếm cho các hoạt động khám, chữa bệnh, các bệnh viện và trung tâm y tế đặc biệt coi trọng việc xây dựng các CLB máu hiếm. Hiện nay, khu vực phía Nam có hai CLB máu hiếm lớn gồm: CLB máu hiếm TP Hồ Chí Minh (do Trung tâm Hiến máu nhân đạo-Hội Chữ thập đỏ TP Hồ Chí Minh quản lý); CLB người nhóm máu hiếm khu vực Đông Nam Bộ thuộc Trung tâm Truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy. Trong đó, CLB người nhóm máu hiếm Khu vực Đông Nam Bộ có mạng lưới thành viên lớn ở 5 tỉnh Đông Nam Bộ và TP Hồ Chí Minh với số lượng thành viên hơn 500 người. Bác sĩ Nguyễn Văn Quân, Chủ nhiệm CLB Máu hiếm TP Hồ Chí Minh chia sẻ: Những thành viên được chọn là những người rất có trách nhiệm với người bệnh và hợp tác với CLB. Họ sẵn sàng hỗ trợ những ca bệnh cấp cứu bất kể giờ giấc nào, bệnh viện nào trong thành phố kể cả công hay tư. Trong thời gian qua, các CLB máu hiếm luôn hoạt động tích cực và phát huy tốt hoạt động hiến máu trong những trường hợp khẩn cấp. Trong đó, lực lượng hiến máu trực tiếp khẩn cấp là những thành viên sinh sống tại TP Hồ Chí Minh, khi cần họ sẵn sàng có mặt để hiến máu nhanh, kịp thời.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Lê Hoàng Oanh: Máu hiếm không phải tới hẹn mới lên mà thông thường bệnh nhân có thể đến bất kỳ lúc nào cho nên phải thường xuyên liên hệ, có quan hệ chặt chẽ với các thành viên trong CLB để khi cần có nguồn máu kịp thời, ổn định. Hội Chữ thập đỏ TP Hồ Chí Minh và các bệnh viện cũng thực hiện nhiều các chế độ đãi ngộ thích hợp, bồi dưỡng, động viên các thành viên để họ sẵn sàng hiến máu khi cần. Trong nhiều năm qua, Ban chỉ đạo vận động hiến máu tình nguyện TP Hồ Chí Minh đã hỗ trợ kinh phí, thực hiện khám sức khỏe, chích ngừa viêm gan siêu vi B, tặng thẻ bảo hiểm y tế cho thành viên CLB máu hiếm, duy trì những buổi sinh hoạt định kỳ thông tin về kết quả hoạt động các thành viên trong CLB máu hiếm, góp phần thắt chặt tình đoàn kết giữa các thành viên CLB, động viên các thành viên sẵn sàng hiến máu cứu người.

 Ở Việt Nam, 99,96% người thuộc nhóm máu Rh+ (O+, B+, A+, AB+) nhưng chỉ có 0,04%-0,07% số người có nhóm máu Rh- (O-, B-, A-, AB-). Theo quy định của Hiệp hội Truyền máu quốc tế, nhóm máu tỷ lệ chiếm dưới 0,1% trong cộng đồng được xếp vào nhóm máu hiếm và dưới 0,01% gọi là nhóm máu rất hiếm. Những người có nhóm máu Rh- ở nước ta thuộc cộng đồng người nhóm máu hiếm. Những người nhóm máu hiếm chỉ có thể truyền máu cho nhau, nếu truyền nhầm nhóm máu Rh+ sang Rh- sẽ xảy ra hiện tượng tan máu, gây sốc, suy thận, trụy tim mạch và tử vong.


Bài và ảnh: MINH NGÂN - NGUYỄN HOÀNG/

 http://www.qdnd.vn/